ردپای اختلافات مرزی کشور زیر گرد و غبار تاریخ

یکی از مهم ترین موضوعات بین الملل خطوطی هستند که به وسیله اقدامات حاکمان بر آب و خاک وطن بین کشورها کشیده شد و باعث جدایی غم انگیز یا الحاق منطقه ای به کشور شدند؛ - این ها همان خطوطی است که مرز نامیده شد.

  طبق آنچه روح الله رمضانی در کتاب تاریخ سیاست خارجی ایران از صفویه تا پایان پهلوی اول می نویسد، در نیمه اول قرن نوزدهم مرزها آنقدر اهمیت پیدا کردند که اگر تا آن زمان اتحادها و جنگ ها بر سیاست خارجی ایران حاکم بود، در نیمه دوم این قرن مسائل مرزی و فعالیت های اقتصادی اهمیت بیشتری داشت.

در این دوره پس از پیشروی های چشمگیر روسیه در آسیای مرکزی، رقابت های انگلیس و روسیه به عنوان عاملی تاثیرگذار بر سیاست خارجی کشور به اوج خودش رسید و مسائل مرزی ایران با روسیه و افغانستان به کل منطقه آسیای مرکزی پیوند زده شد.

پیشروی روسیه به خاک آسیای مرکزی به هر دلیلی باعث خشم بریتانیا شد و از طرف دیگر مسئله آسیای مرکزی از دو طریق متفاوت اما به هم مرتبط بر ایران تاثیر گذاشت.

نخست اینکه کشورگشایی های روسیه در شرق دریای خزر موجب شد این کشور از طریق مرزهای خراسان مستقیما با ایران همسایه شود و ایران با این پرسش مواجه شود که روسیه در کجا متوقف خواهد شد؟ از سوی دیگر ایران تحت تاثیر اهمیت استراتژیکی قرار گرفت که بر اثر پیشروی روسیه در آسیای مرکزی به