سنایی غزنوی؛ تشبیه دنیا به مادر اما با اتهام آزارنده!

ابیات قبل البته زیباست (بازی با کلمات: شرب و شر/ خور و خواری/ سیم و سم/ زر و زاری ولی حیف از آن تشبیه پایانی.

- منظور شاعر آیه 29 سوره نساء است که زنانی که نکاح با آنان حرام شده را برشمرده و هیچ سخنی از گبر یا زرتشتی یا پیرو دین و آیین دیگر نیست تا شاعر تشبیه خود را بیالاید.

برگردان آیه قرآن از این قرار است: حرام کرده باشد بر شما نکاح مادران تان و دختران و خواهران تان و خواهران پدر شما و خواهران مادران شما و دختران برادران شما و دختران خواهران شما و زنانی که شما را شیر داده باشند و و دختران زنان شما که در کنار شمایند و دختران تان که تربیت یافته اند در کنارتان از زنان تان که بر آنها دخول کرده باشید و اگر دخول نکرده باشید بر آنها گناهی بر شما نیست و زنان پسران تان که از پشت شمایند و حرام کرده شد بر شما جمع کردن در نکاح میان دو خواهر.

   این همه جزییات در آیه آمده اما وقتی هرگز طعنه به گبر و دیگری در آن نیست، چه ضرورت که شاعر تمثیل زیبا را آلوده کند به اتهام؟ جای دیگر هم البته باز سنایی غزنوی همین تشبیه را آورده است: