واژه «رایانه» از کجا آمده؟

ریشه واژهٔ فارسی «رایانه» از کجا آمده است؟ - به گزارش تابناک ، در یادداشتی که به قلم فریبرز کوچکی زاد نگاشته و توسط صفحه زبان شناسی همگانی منتشر شده، درخصوص تاریخ ریشه این واژه آمده است: واژهٔ رایانه از مصدر رایانیدن ساخته شده که در فارسی میانه به شکلِ rāyēnīdan و به معنای سنجیدن، سبک و سنگین کردن، مقایسه کردن یا مرتّب کردن، نظم بخشیدن و سامان دادن بوده است.

این مصدر در زبان فارسی میانه یا همان پهلوی کاربرد فراوانی داشته و مشتق های زیادی نیز از آن گرفته شده بوده است.

برایِ مصدر رایانیدن/ رایاندن در فرهنگ واژه دهخدا چنین آمده: رایاندن [ دَ ] (مص) رهنمایی نمودن به بیرون.

هدایت کردن.

(ناظم الاطباء).

شکلِ فارسی میانهٔ این واژه rāyēnīdan بوده و اگر می خواسته به فارسی نو برسد به شکل رایانیدن/ رایاندن درمی آمده.

(بسنجید با واژه فارسیِ میانه āgāhēnīdan که در فارسیِ نو آگاهانیدن/ آگاهاندن شده است).

این واژه از ریشه فرضیِ ایرانیِ باستان radz* است که به معنایِ مرتّب کردن بوده.

این ریشه به صورتِ rad به فارسیِ باستان رسیده و به شکل rāy در فارسیِ میانه (پهلوی) به کار رفته.

از این ریشه ستاک های حال و واژه های زیر در فارسی میانه و نو به کار رفته اند: -ā-rādz-a*ی ایرانی باستان> -ā-rāy ِ فارسی میانه که در واژه آرایش فارسی نو دیده می شود.