آشنایی با قواعد کلی حاکم بر اضطرار در معامله / تفاوت اضطرار و سوءاستفاده از اضطرار چیست؟

مرحوم دکتر ناصر کاتوزیان در کتاب قواعد عمومی قراردادها عنوان کرده است که «برای اینکه بتوان سوءاستفاده از اضطرار را محقق دانست، بایستی طرف قرارداد از وضع اضطراری آگاه باشد و با تهدید به خودداری از کاری که در آن وضع، - اضطرار، به وضعیت پیش‎آمده برای یک شخص به‎واسطه حوادث طبیعی یا درونی گفته می‎شود که شخص برای رهایی از مشقت تحمل‎ناپذیر آن، چاره‎ای جز اقدام به یک عمل حقوقی ندارد.

به گزارش تابناک اضطرار در لغت به معانی مختلفی از قبیل ناچاری، درماندگی و احتیاج و درعلم حقوق، به‎معنای این است که انسان با وجود قصد انجام ندادن کاری، آن را از روی ناچاری انجام دهد.

در واقع اضطرار مخالف اختیار است.

اختیار به مفهوم انتخاب بهترین مصداق از بین دو یا چند چیز است؛ بدون آن که اجباری در کار باشد.

اما اگر فردی در شرایط اضطرار باشد، نمی‎توان او را مختار دانست، چرا که اختیار در مقابل اضطرار است.

مطابق با نظریه فقها، اضطرار، وضعیت پیش‎آمده برای یک شخص به‎واسطه حوادث طبیعی یا درونی است که برای رهایی از مشقت تحمل‎ناپذیر آن، شخص چاره‎ای جز اقدام به یک عمل حقوقی ندارد.

به‎طور مثال شخصی برای تامین هزینه‎های سنگین درمان فرزندش مجبور می‎شود که خانه یا ماشین خود را بفروشد.