محمود قیوم زاده کلام الهی، زبان و فاهمه بشری در حکمت صدرایی

ارتباط انسان با خدا در حالی که یکی مخلوق و بسیار محدود و دیگری خالق و نامتناهی است، یکی از چالش های فکری و فلسفی جدّی بشر بوده و هست و دیدگاه ها و نظریات گوناگونی پیرامون آن مطرح شده است.

- چکیده ارتباط انسان با خدا در حالی که یکی مخلوق و بسیار محدود و دیگری خالق و نامتناهی است، یکی از چالش های فکری و فلسفی جدّی بشر بوده و هست و دیدگاه ها و نظریات گوناگونی پیرامون آن مطرح شده است.

با توجه به مبانی حکمت متعالیه ی صدرایی می توان نظریه ای را با نام اشتراک معنوی و تشکیک وجودی طرح نمود؛ در این مشرب فکری قویم معنای اتصاف پذیری خدا به صفات جمال و کمال چون کلام و تکلم خدا این است که خداوند تمامی کمالات وجودی را به کاملترین نحو داراست و صفات سلبیه نیز چیزی جز سلب نقص، یا همان اثبات کمال، نیست.

همچنین صفات خدا عین یکدیگر و عین ذات الهی دانسته می شود و باید توجه داشت که وحدت تشکیکی حقیقت وجود ، اشتراک معنوی صفات الهی با صفات انسانی را در پی داشته و مستلزم اشتراک مصداقی خدا و انسان و افتادن در ورطه ی تشبیه نمی باشد.

در مشرب فکری صدرایی و تابعین آن خصوصاً علامه طباطبایی در دوره اخیر با تکیه بر اشتراک معنوی مفهوم وجود و تشکیک حقیقت اصیل وجود و تفکیک مقام معنا از مقام مصداق و با توجه به مراتب معنا و کاربرد الفاظ، بر اشتراک اصل معنای صفاتی هم�