روح الله موحدی دو راهی های اخلاقی

دوراهی های اخلاقی، در کمترین حالت، تزاحم بین الزامات اخلاقی را در بردارد.

- موارد زیر را در نظر بگیرید.

1.

نمونه ‏ها در کتاب اول جمهوری افلاطون، سفالوس عدالت را به گفتن حقیقت و ادای دین تعریف می کند.

سقراط بلافاصله تبیین وی رد می‏کند و می گوید ادای برخی دیون، مانند بازگرداندن سلاح قرضی به دوستی که در حالت اعتدال روانی نیست، نادرست است.

منظور اصلی سقراط این نیست که ادای دین اهمیت اخلاقی ندارد، بلکه او می خواهد نشان دهد که ادای دین دیگری، دقیقاً در همان وقتی که او مطالبه می‏کند، همواره درست نیست.

ما در اینجا شاهد تزاحم دو اصل اخلاقی هستیم: اصل ادای دین و اصل حفاظت دیگران از آسیب.

سقراط مدعی است در این مورد، اصل حفاظت دیگران از آسیب اولویت دارد.

تقریباً بیست وچهار قرن بعد، ژان پل سارتر موردی از تزاحم اخلاقی را توصیف کرد که در نگاه بسیاری، حلش از حل تزاحم افلاطونی دشوارتر است.

سارتر (1957) از دانش‏آموزی می گوید که برادرش در تجاوز آلمان‎ها در سال 1940 کشته شده است.

دانش آموز می خواهد انتقام برادرش را بگیرد و با نیروهایی که از نگاه وی شریرند، مبارزه کند.

اما مادر دانش آموز با وی زندگی می‏کند و او تنها دل خوشی مادر در زندگی است.