نظریه تغییر سریع قدرت؛ غرب کجا را هدف گرفته است؟

بحران های سیاسی و اجتماعی در منطقه غرب آسیا، همواره بستری برای نظریه پردازی درباره تغییرات حکومتی بوده است.

یکی از این نظریه ها، امکان تغییر سریع قدرت است که برخی با استناد به تحولات سوریه و برخی دیگر با امید به تکرار این الگو در ایران از آن یاد می کنند.

اما تفاوت های ساختاری و ماهوی میان جمهوری اسلامی ایران و حکومت سوریه، کارآمدی این نظریه را درباره ایران زیرسؤال می برد.

در این یادداشت، به بررسی این تفاوت ها سه محور مشروعیت، اقتصاد و امنیت پرداخته می شود.

البته نزدیک به 30 مورد تفاوت را مشخص کرده بودم، اما بسته به جایگاه این گزینه ها در منظومه تاثیرات برای تحقق یا عدم تحقق نظریه تغییر سریع، در نگاشت اول به سه مورد می پردازم.

  1.

مشروعیت حکومتی: تنوع در منابع و تأثیر آن بر پایداری  مشروعیت حکومت سوریه بر پایه قدرت نظامی و وابستگی به اقلیتی شکل گرفته بود که مشروعیتی تک بعدی و شکننده راه به همراه داشت و در مواجهه با بحران ها به سرعت از دست رفت.

در مقابل، جمهوری اسلامی ایران از سه نوع مشروعیت برخوردار است:  الف) مشروعیت مذهبی که از پیوند نظام با اعتقادات دینی مردم ناشی می شود.

ب) مشروعیت انقلابی که نتیجه مبارزات مردمی علیه استبداد و استعمار است و با تاریخ ذهنی و تمدنی این مردم عجین شده است.