پیوند عقیدتی غلو و تصوف

در روایات امامان ع، غالیان از مذموم ترین فرقه ها هستند.

صوفیه نیز در روایات کهن با بسامد کم تری طعن شده اند.

اخبار ائمه ع و گزارش های تاریخی مجموعه عقایدی کلیدی را به غالیان نسبت داده اند که شباهت ابتدایی برخی از آن با آرای صوفیه پرسش برانگیز است.

- مقاله در صدد است تا نشان دهد بسیاری از عقاید شاخص ترین جریان های تصوف اسلامی (در حوزه هایی مانند توحید، ولایت، باطنی گری و شریعت گریزی) پیوند عمیقی با جریان رسمی غلو شیعی دارد، و گذشته از شواهد تاریخی بسیار بر پیوند عمیق آن دو، پیوند آرا و استدلال هایشان درحدی است که چه بسا بتوان برخی صوفیان را از باورمندان به غلو شدیداً مذموم در روایات نیز دانست.

  درآمددر روایات اهل بیت ع موارد متعددی از طعن و تخطئه نسبت به سران صوفیه [1]دیده می شود، (نمونه: کلینی، 1407ق، ج‏5، ص65) و اخبار بسیار زیادی در رد عقاید کلیدی آنان وارد شده است، (نمونه: حر، 1418ق، ص129-208)، اما در عین حال به نظر می آید احادیث متقدم هیچ فرقه ای (چه اسلامی و چه غیر اسلامی) را به شدت غالیان نکوهش نکرده باشند.

(صفری، 1378ش، ص151-167؛ نمونه: طوسی، 1414ق، ص650) برخی از پژوهش های معاصر مستندات مفصلی را در تعیین حدود عقاید غالیانه گرد آورده اند، و عقایدی، چون پندار الوهیت اشخاص، اعتقاد به نبوت ائمه ع و یا دیگر اشخاص، حلول، تناسخ، تشبیه، تفویض، اب�