نظریه ای نوین در باب مردم سالاری دینی در گفت و گو بادکتر محسن اسماعیلی

موضوع نسبت مردم و حاکمیت در جمهوری اسلامی یا به تعبیر دیگر معنای مردم در مردم سالاری دینی، همواره در طول سال های پس از پیروزی انقلاب در محافل علمی مورد بحث و واکاوی قرار گرفته است.

تا کنون عمدتاً دو نظریه تفکیک مشروعیت از مقبولیت و نظریه مشروعیت دوپایه برای تبیین جایگاه و نقش مردم در نظام مبتنی بر شریعت مطرح شده است و هر یک موافقان و مخالفان خود را دارد.

اینک اما محسن اسماعیلی، مجتهد و استاد حقوق دانشگاه تهران نظریه جدیدی را در این زمینه مطرح ساخته است که هم مبتنی بر مبانی فقهی و کلامی شیعی است و هم سازگار با اصول قانون اساسی و یافته های جدید حقوق مدرن.

طبق این نظریه نه نیازی به تفکیک مشروعیت از مقبولیت است و نه ضرورتی برای دوپایه دانستن مشروعیت وجود دارد و در عین حال به مقتضیات زمان نیز پاسخ می دهد.

متن این مصاحبه که در شماره 32 مجله عصر اندیشه شهریور ماه 1403 منتشر شده به شرح زیر است:عصراندیشه: نظر شما به عنوان یک حقوق دان در مورد نقش مردم در مشروعیت بخشی و شکل گیری حکومت اسلامی چیست؟ آیا معتقد به دوگانه معروف مشروعیت - مقبولیت هستید که بیشتر مد نظر افرادی مثل آیت الله مصباح بود و به نظریه انتصاب معتقد بودند و عقیده داشتند مردم هیچ نقشی در مشروعیت بخشی ندارند و صرفاً مقبولیت می دهند و عینیت بخشی می کنند؟ یا نظر آن هایی را قب�