پرسش عباس میرزا پس از شکست مقابل روسیه

پس از شکست ایران در جنگ با روسیه و تحمیل قراردادهای خسارت بار گلستان و ترکمنچای که بخشی از آن متاثر از پیشرفت تکنولوژیک و نظامی روسیه و عقب ماندگی ایران بود، - ژوبر نماینده فرانسه در اردوگاه جنگی عباس میرزا با او ملاقات کرد و نقل می کند که عباس میرزا از سرِ درد سؤال هایی از او می پرسد.

عباس میرزا از نماینده فرانسه می پرسد: نمی دانم این قدرتی که شما (اروپایی ها) را بر ما مسلط کرده چیست و موجب ضعف ما و ترقی شما چه؟ شما در قشون جنگیدن و فتح کردن و بکار بردن قوای عقلیه متبحرید و حال آنکه ما در جهل و شغب غوطه ور و به ندرت آتیه را در نظر می گیریم.

مگر جمعیت و حاصل خیزی و ثروت مشرق زمین از اروپا کمتر است؟ یا آفتاب که قبل از رسیدن به شما به ما می تابد تأثیرات مفیدش در سر ما کمتر از شماست؟ یا خدایی که مراحمش بر جمیع ذرات عالم یکسان است خواسته شما را بر ما برتری دهد؟ گمان نمی کنم.

اجنبی حرف بزن! بگو من چه باید بکنم که ایرانیان را هشیار نمایم.

آنچه صدراعظم ایران در آن دوران پرسید و مسیری که پیش و پس از آن طی کرد، را در این ویدیو می بینید.