اولین ماه پاییز و این همه جشن!

طبق سروده ی فردوسی ، زمان برگزاری جشن مهرگان در آغاز ماه مهر و فصل پاییز بوده است و این شیوه دست کم تا پایان دوره ی هخامنشی و احتمالا تا اواخر دوره ی اشکانی نیز دوام داشته اما از این زمان و شاید در دوره ی ساسانی ، جشن مهرگان به شانزدهم ماه مهر منتقل می شود.

منسوب داشتن جشن مهرگان به نخستین روز ماه مهر در آثار دیگر ادبیات پارسی نیز دیده شده است.

برای نمونه این بیت از ناصر خسرو که هر دو جشن نوروز و مهرگان را به هنگام اعتدالین می داند: نوروز به از مهرگان ،گرچه،هر دو زمانند ،اعتدالی.

دلیل برگزاری جشن مهرگان در آغاز مهرماه و اصولا نام گذاری نخستین ماه فصل پاییز به نام مهر ، این است که در دوره هایی از دوران باستان و از جمله در عصر هخامنشی آغاز پاییز، آغاز سال نو بوده است و از همین روی نخستین ماه سال را به نام مهر منسوب کرده اند.

تثبیت آغاز سال نو هنگام اعتدال پاییزی با نظام زندگی مبتنی بر کشاورزی ایرانیان بستگی کامل دارد.

می دانیم که سال زراعی از اول پاییز آغاز و در پایان تابستان دیگر خاتمه می پذیرد.

قاعده ای که هنوز هم در میان کشاورزان متداول است و در بسیاری از نواحی فلات ایران جشن های فراوان و گوناگونی به مناسبت فرا رسیدن مهرگان و پایان فصل زراعی برگزار می شود.